Maktu Nedir?
Maktu kelimesinin kelime anlamını incelediğimizde, ilk olarak günümüzde kullanılmayan eskimiş bir anlam karşımıza çıkmaktadır. Maktu anlamı “kesilmiş olan, kesik” anlamını taşımaktadır. Fakat bu anlam günümüzde pek kullanılmayıp geçerliliğini yitirmek üzeredir.
Maktu kelimesinin konumuzla alakalı diğer bir anlamı ise “kesin olarak belirlenmiş olan” olarak karşımıza çıkmaktadır. Maktunun kesin olarak belirlenmiş olan anlamı daha çok “değer” biçiminde kullanılmaktadır.
Maktu kelimesinin diğer anlamı ise “ölçüyle satılamayan” olarak bilinmektedir. Maktu kelimesinden yola çıkarak konumuzla alakalı olan 2.anlamı yani “kesin olarak belirlenmiş olan” kavramından maktu ücret konusunu şimdi birlikte inceleyeceğiz.
Maktu Ücret Nedir? Aylık Maktu Ücret Nedir?
Çalışanların iş sözleşmesi gereği yatıkları iş karşılığında her ay kendilerine ödenecek ücretin belirlenmiş olduğu durumlarda hak kazandıkları ücret, maktu ücret ya da aylık maktu ücret olarak karşımıza çıkmaktadır.
Maktu ücret yanı sıra hem aylık ücret hem de aylık maktu ücret olarak da literatürde yerini almaktadır. Fakat aylık ücret terimi aslında maktu ücret ile aylık maktu ücret teriminden farklı bir anlamı içermektedir. Ücretin aylık ücret olarak belirlendiği iş sözleşmelerinde, işçinin herhangi bir ay içerisinde çalışmaksızın geçirdiği bazı günlerin bulunması, kendisine ödenecek ücreti değiştirmeyecektir. Aylık ücret; maktu ücret olarak da adlandırılan, işçinin çalışsın ya da çalışmasın ay sonunda ücret almaya hak kazanacağı ücret ödeme şekli olarak uygulanmaktadır. Aylık ücret aslında işçilere ödenen ücretin muhteviyatından ziyade ücret ödeme şekli ile ilgilidir.
Aylık Ücret Nedir?
İş Hukukunda sıkça karıştırılan bir konu da aylık ücret ile aylık maktu ücret kavramıdır. Aylık ücret ödemelerinde; ücret ödeme zamanı geldiğinde işçinin çalıştığı saat, gün veya hafta toplamının bilinmesidir. Oluşturulacak toplam üzerinden ayın 28, 29, 30 veya 31 gün sürmesi dikkate alınarak ödeme yapılmaktadır.
Aylık Maktu Ücret Tanımı
Aylık Maktu ücrette ise ay sonu ücret ödeme zamanı geldiğinde ayın kaç gün sürdüğünün bir önemi bulunmamaktadır. Maktu ücret önceden belirlenmiş ücrettir. Bu ücrette de hafta tatili, genel tatil, ulusal bayram gibi ödemeler aylık ücret içinde yer alıp ayrıca hesaplanmaktadır. Günümüzde genellikle aylık maktu ücretin hesaplamalara dahil edilmesinden dolayı bundan sonra aylık ücret olarak dile getireceğimiz her örnekte, aylık maktu ücretin belirtildiğini vurgulamak gerekir.
Aylık (maktu) ücret esasına dayalı olarak çalıştırılan işçilerin, günlük ücretlerinin belirlenmesi gerektiğinde, iş sözleşmesinde belirlenmiş olan aylık ücretleri 30’a bölünmektedir. Bu hesaplama sonucunda bulunan tutar, işçinin bir günlük ücreti olarak dikkate alınmaktadır.
Maktu Vergi Nedir?
Maktu vergi nedir sorusunun cevabını özellikle vergi kanunlarımızı dikkatlice incelemeyiz. Maktu vergi, Mükellefler arasında ayrım yapmaksızın herkesten eşit olarak alınan vergidir. Baş ve damga vergilerini maktu vergiye örnek verebiliriz. Bazı harç türleri de bu vergi kapsamındadır. Maktu ücret ile şu şekilde maktu vergi konusunu bağdaştırabiliriz.
Maktu ücret de kişinin ay içerisinde kaç gün çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın aldığı ücret ise, maktu vergi de ayrım yapılmaksızın eşit olarak alınan vergi biçiminde düşünmek yersiz olmayacaktır.
Maktu Harç Nedir?
Maktu harç yargı aşamasında karşımıza çıkmaktadır. Özellikle çeşitli tutarları konu almaktadır. Maktu Harç nedir detaylı bilgiye Türk Hukuk Sitesinin Yargı Harçları başlıklı yazısını inceleyebilirsiniz.
Maktu Damga Vergisi Nedir?
Maktu damga vergisi Sözleşmede değer yoksa damga vergisi maktu alınır, değer varsa nispi alınır. Damga vergisi; basılı damga konulması, makbuz şeklinde ya da istihkaktan mahsup edilerek ödenir. Buradan da anlaşılacağı üzere yine belirli bir tutarın kesin olarak alınması ile maktu damga vergisi ve aylık maktu ücret birbirini andırmaktadır.
Maktu Ücret Fazla Mesai
Aylık maktu ücret ile ya da maktu ücret ile çalışan bir sigortalının haftalık çalışma saati Kanun’da belirtildiği üzere 45 saattir. İş Sözleşmeleri ile bu süre daha az olabilir. Aylık maktu ücret ile çalışan bir kişi haftalık 45 saatin üzerindeki çalışmalarında maktu ücret fazla mesai olarak ücret hak edişi bulunacaktır.
Maktu Ücret Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?
Maktu ücret fazla mesai, iş sözleşmesi ile iş çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiş bir çalışan ise, 45 saatin her bir saat fazla çalışma karşılığında, saat ücretinin 1,5 katı oalrak maktu ücret fazla mesai olarak hesaplanacaktır.
Maktu ücret fazla mesai aynı zamanda sözleşme ile 45 saatin altında bir haftalık çalışma süresi belirlenmiş ise, haftalık 45 saate tamamlanan her bir saatlik ekstra çalışma yine maktu fazla mesai içine girmektedir fakat fazla çalışma olmayıp, fazla sürelerle çalışma fazla sürelerle mesai olarak karşımıza çıkmaktadır.
Maktu ücret fazla mesainin, diğer bir hesap şekli olan fazla sürelerle maktu ücret fazla mesai hesabı ise, haftalık çalışma süresi, 45 saatin altın belirlenen bir iş sözleşmesinde, haftalık 45 saate tamamlanan her bir fazla mesai ise normal saat ücretinin 1,25 katı ile çarpılarak fazla sürelerle çalışma ücreti bulunacaktır.
Maktu Ücret Rapor Kesintisi Rapor Parası
İş Kanunu maalesef rapor ücretlerini ya da rapor paralarının işçiye ne şekilde ödeneceğine dair bir kıyas ya da Kanun metnini net bir şekilde belirtmemiştir.
Özellikle 2 günlük rapor ücreti işçiye ödenecek mi? Bizim düşüncemiz Kanun maddelerini yorumlayarak ve İş Müfettişlerinin istemleri ile hazırlamış olduğumuz 2 Günlük Rapor Ücreti İşçiye Ödenmeli başlıklı yazımızı okumanızda fayda olacağıdır.